Nasrettin Hoca Fıkraları Şiirlerde
VakıfBank Kültür Yayınları şair, akademisyen ve çevirmen Nazmi Ağıl’ın “Büyüklerle Yeniden Nasrettin Hoca” isimli eserini yayımlıyor. Kitapta, milli kültür hazinemizin kahramanı Nasrettin Hoca’nın Ya Tutarsa, Kazan Doğurdu ve Eşekten Düştü Hoca gibi önemli fıkraları şiirlerle anlatılıyor.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) yayımladığı “Büyüklerle Yeniden Nasrettin Hoca”, sözlü anlatı geleneğimizin ve milli kültürümüzün önemli isimlerinden Nasrettin Hoca’nın fıkralarını şiirlerle okura sunuyor.
Usta çevirmen, şair, Doç. Dr. Nazmi Ağıl’ın kaleme aldığı kitaptaki şiirlerde mizah, ironik anlatım ve günümüze yapılan göndermeler iç içe geçiyor. Dilimizin zenginliğini ortaya koyan bu şiirler, kuşaktan kuşağa taşınan fıkralara yeni bir form kazandırıyor.
Naif güldürüler
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 1996 senesini Nasrettin Hoca yılı ilan etti. Nasrettin Hoca adına her yıl üniversiteler ve eğitim merkezlerinde konferanslar gerçekleştiriliyor. Düzenlenen festivallerde Hoca kılığına bürünen bir aktör Akşehir Gölü’ne yoğurt çalıyor. Televizyon kanallarında Hoca’nın fıkraları animasyonlarla ekranlara geliyor… “Böylece çocuklar bu milli değerimizi az çok tanımış oluyorlar” diyen Ağıl, şunları söylüyor: “Fakat kaç yetişkini bu fıkraları okurken gördünüz? Ya da uzun çabalar sonucu bir araya getirilen yüzlerce fıkradan kaç tanesini biliyorsunuz? Bu sorulara pek çoğumuzun arzu edilen yanıtları veremeyeceğini tahmin ediyorum. Ama şaşırtıcı değil, çünkü bu fıkralar ülkemizde daha çok çocuklara dönük olarak hazırlanıyor ve bu yüzden erken yaşlarda tanışılıp, büyüdükçe arkada bırakılması gereken naif güldürüler olarak hafızlarda yer ediyor.”
Çin’den Balkanlara
Ağıl, Hoca’nın fıkralarının zaman dışılığına dikkat çekiyor, yaşamının da kendi döneminin ötesine uzandığını söylüyor. Ağıl, “Hoca ile ilgili bu fıkralar yerel özelliklerin ötesinde, insana has daha temel ve ortak nitelikleri anlatıyor olmalı ki, ülke sınırlarını aşarak Çin’den Balkanlara kadar uzanan bir coğrafyada halklar onu sahiplenmiş, kendi yakıştırdıkları adlarla anmışlar. Uygurlar Nesirdin Efendi, Azeriler Molla Nesreddin, Gagavuzlar Nasradin ve Yunanlar Anastratdin demişler kendisine” diyor. Nasrettin Hoca fıkralarının ilk kez 1480’de yazıya aktarıldığını, bu derlemenin 43 fıkra içerdiğini belirten Ağıl, 1996’da Pertev Naili Boratav’ın oluşturduğu kitapta 594 fıkranın yer aldığının bilgisini veriyor. Fıkraların organik bir yapısı bulunduğunu ifade eden Ağıl, külliyata ise her geçen gün yenilerinin eklendiğini kaydediyor.
Yeni anlatım teknikleri…
Orhan Veli’nin Hoca fıkralarının bugün de çok sevilerek okunduğunu belirten Ağıl, şunları anlatıyor: “Onları yeniden kurgulamalı ve parodi, pastiş, anakronizm gibi postmodern anlatım teknikleri, dil oyunları, ses zenginliği ve gençlere hitap edecek taze bir ritimle yeniden dolaşıma sokmanın yollarını aramalıyız ki, çocuklar en az oynadıkları sanal oyunlardaki, dinledikleri şarkılardaki kadar dinamik, zihinlerini kışkırtan metinleri ellerinden bırakamasınlar. Yetişkinler de hem çocuk kitaplarında yer almayan fıkraları merak etsinler, hem bildikleri fıkraları baştan sona sıkılmadan okuyabilsinler… Gençlere ve yetişkinlere dönük hazırladığım bu kitaptaki şiirler işte böyle bir düşüncenin ürünü.”
Nazmi Ağıl kimdir?
1964’te Eskişehir’de doğan Nazmi Ağıl, Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi, doktora derecesini aynı bölümden W. H. Auden üzerine yaptığı bir çalışmayla aldı. 1998’de Yunus Nadi Şiir Ödülü sahibi oldu. Koç Üniversitesi İngiliz Dili ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapan Ağıl’ın toplu şiirleri “Yağmura Bunca Düşkün” adı altında yayımlandı. Ağıl ayrıca “Beowulf”, “Prelüd”, “Canterbury Hikâyeleri”, VBKY’den çıkan “Astrophil ile Stella” ve “Bir Bulut Gibi” kitaplarının da aralarında bulunduğu birçok önemli eseri dilimize kazandırdı.