El yazması Kuran sayfalarına en büyük yatırımı Museviler yapıyor
Hat eserleri, sanat piyasasında en fazla yatırım yapılan dallardan biri olmaya doğru hızla ilerliyor. Eski Kuran yazmalarına milyon doları dökenlerin başında muhafazakâr işadamları ve Arap milyarderler değil, dev koleksiyonları olan Musevi zenginler geliyor
İslam kültüründe hakikatin ve sanatın özü ‘söz’dür. Resim ve heykel gibi Batı kültürünü temel alan ‘çağdaş’ sanat yerine hat sanatı, minyatür, ebru, çini gibi kendine özgü birçok estetik ürün çıkmış bu coğrafyada… Bunlar arasında son dönemde en popüler olan ise tartışmasız ‘hat.’ Hat ilk duyulduğunda “güzel yazı sanatı” gibi algılansa da, aslında çıkış noktasını, Müslümanlığın temeli Kuran-ı Kerim’in en güzel ve görkemli şekilde gözler önüne serilmesinden alıyor. Derler ki, “Kuran’ı Kerim Mekke’de nazil oldu, Kahire’de okundu, İstanbul’da yazıya döküldü.” Yani hat sanatının doğumu ve gelişmesinde en önemli merkezlerden biri geçmişten bu yana İstanbul olmuş. Bu durum günümüzde de aynı. Öyle ki çağdaş hat sanatı tüm dünyada Türkiye merkezli gelişiyor. Gerek Türkiye’de, gerek yurtdışında hat koleksiyonerlerinin sayısı da her geçen gün artıyor.
EN BÜYÜK KOLEKSİYONER: HALİLİ
Hat eserlerine en çok yatırım yapan ve en fazla parayı verenlerin başında Musevi zenginleri geliyor. Bu durum Türkiye’de de farklı değil. İstanbul Antik Sanat’ın sahibi ve koleksiyoner Mehmet Çebi, ülkemizde de Musevi işadamlarının hat eseri satın aldıklarını doğruluyor. Dünyanın en büyük İslam eserleri koleksiyonunun İran asıllı Yahudi işadamı Nasır David Halili’nin elinde olduğu biliniyor. Üstelik Halili el yazması Kuran’lar, bu alandaki en büyük koleksiyonların başında geliyor.
AMERİKA VE İNGİLTERE’DE DE YÜKSELİŞTE
Hat eserlerinin bir koleksiyon olduğu kadar resim ve heykeller kadar yatırım aracına dönüştüğünü de göz ardı etmemek gerekli. Geçtiğimiz hafta Londra’da İslam sanatları müzayedesine katılan Mehmet Çebi, “Sothebys’te İslam eserleri belirlenen fiyatın 10-15 katına satıldı. Bin-2 bin dolar değer biçilen eserler 20-30 bin dolara alıcı buldu. En az değerlenen eser bile yatırımcısına beş kat kazanç sağladı. Müzayedeye katılanlar arasında uluslararası arenadan çok sayıda koleksiyoner ve yatırımcı yer aldı. Hatta Türkiye’deki koleksiyonerlerin hiç ilgi duymayacağı yırtılmış bir Kuran sayfası 500 bin sterline rekor fiyata satıldı. Sırf Müslüman âlemi değil, Amerika ve İngiltere’de de İslam eserleri toplamaya başlayanlar çoğunlukta” diyerek piyasanın ne denli genişlediğini gözler önüne seriyor.
ALAN HEP KAZANIYOR KAYBETMEK YOK
Çağdaş Türk hattatlarının eserlerini 10 bin TL’ye almak mümkün. Mehmet Çebi, “İsabetli kararla bu eserlerden birkaç yıl içinde 10 kat getiri sağlamak mümkün. 10 yıl önce 10 bin dolar olan iyi bir hilyenin fiyatı bugün 100 bin dolardan başlıyor. Yanlış bir seçimde bile getiri var, ancak kazanç iki kata kadar düşüyor” diyor.
TÜRKİYE’DEKİ REKOR SATIŞ: 1 milyon 150 bin TL
Türkiye’de nadide hat eserlerinin fiyatı artık milyon sınırını aştı. Nisan 2011’de satılan Mustafa İzzet imzalı “Hilye-i Şerife” 1 milyon 150 bin TL’ye satılarak rekor kırdı. Türkiye’nin önemli hat uzmanlarından Mehmet Çebi yurtdışında Osmanlı ve İslam eserlerine büyük ilgi olduğunu, ‘yırtık bir Kuran’ yaprağına dahi yüzbinlerce sterlin ödendiğini söyledi.
REMZİ GÜR’ÜN FERMANLARI SERGİDE
Rahmetli Sakıp Sabancı’nın öncülüğünü yaptığı İslam eserleri koleksiyonerliğini devam ettiren işadamlarının sayısı her geçen gün artıyor. Bilinen en zengin koleksiyonlardan biri Erdoğan Demirören’de. Cengiz Çetindoğan ve Remzi Gür de İslam eserleri toplayan diğer önemli koleksiyonerler. Gür’ün koleksiyonuna ait özel ferman seçkisi 25 Eylül’den beri Küçükçekmece Belediyesi Cennet Kültür ve Sanat Merkezi’nde sergileniyor. ‘Hükmü Şerif Remzi Gür Koleksiyonundan Fermanlar’ sergisi 30 Ekim’e kadar açık. 64 adet muhtelif tarih ve emr-i şeriflere tekabül eden seçki, 1500’lü yıllardan 1920 tarihine dek uzayan bir dönemin sanatsal ve devlet yönetimi açısından önemli ayrıntılarını da gözler önüne seriyor.
EN GÖZDE ÇAĞDAŞ TÜRK HATTATLARI
Çağdaş Türk hattatları hem iç piyasa hem de uluslararası alanda çok başarılı. Bugün yaptıkları eserlerin tanesi 100 binlerce lirayı bulan çağdaş hattatlar var. Günümüzde 100 bin TL’den fazla eden çağdaş hat eserlerinin sayısı 500’ü buluyor. En iyi çağdaş hattatlar arasında Mehmed Özçay, Gürkan Pehlivan, Levent Karaduman, Nurullah Özdem, Cevat Huran gibi isimler sayılıyor.
BURCU ALDİNÇ / SABAH GAZETESİ 17.10.2010