Àjàyí’nin Yolculuğu
Afrika’nın en önemli yazarlarından biri olarak gösterilen Biyi Bándélé’nin 2022’de vefat etmeden önce kaleme aldığı ve ölümünün ardından basılan son romanı Àjàyí’nin Yolculuğu, Malili köle tüccarlarının kasabasını işgal ettiği gün hayatı kökten değişen on üç yaşında bir çocuğun özgürlük koşusunu, mücadelesini ve zaferini anlatıyor.
Nijeryalı romancı, oyun yazarı ve film yapımcısı Biyi Bándélé’nin vefatından önce kaleme aldığı son romanı Yorùbá Boy Running, Àjàyí’nin Yolculuğu adıyla Ayrıntı Yayınları’nın Edebiyat Dizisi kapsamında okurlarla buluştu. Àjàyí’nin Yolculuğu, sömürgeciler kasabasını işgal ettikten sonra köle tacirleri tarafından kaçırılan, ardından Hıristiyan olan ve ilk Afrikalı piskopos olarak tarihe geçen Samuel Àjàyí Crowther’ın gerçek hayat hikâyesine dayanıyor.
Tanrıların koruyup gözettiği Òsogùn’da yaşayan 13 yaşındaki Àjàyí, Malili köle tacirleri tarafından kaçırılır. İngiltere Anglikan Kilisesi’ne atanan ilk siyahi piskopos ve Oxford Üniversitesi’nden diploma alan ilk Afrikalı olan Samuel Àjàyí Crowther’ın özgürlük mücadelesi böyle başlar…
Lagos’tan Sierra Leone’a, çöllerden Kraliçe Viktorya’nın toplantı salonlarına uzanan bu sıra dışı hayat hikâyesinde, bir din adamı, dilbilimci, öğretmen ve yazar olan Crowther’ın kıvrak zekâsına, köleliğin kaldırılması için verdiği mücadelenin azmi eşlik eder. Bu mücadele Crowther’ı bazen kendi insanlarıyla bazen krallarla karşı karşıya getirmiştir.
BİYİ BÁNDÉLÉ KİMDİR?
Biyi Bándélé Nijeryalı bir romancı, oyun yazarı ve film yapımcısıdır. Hayatının ilk dönemlerini Nijerya’da geçiren Bándélé, 1987’de Ile-Ife’deki Obafemi Awolowo Üniversitesi’nde drama eğitimi alırken ilk romanı üzerinde çalışmaya başladı. Yayınlanmamış oyunu Rain ile 1989 Uluslararası Öğrenci Oyun Senaryosu yarışmasını kazandı ve ardından bir şiir derlemesiyle 1990 British Council Lagos Ödülü’nü aldı. 1990 yılında, 22 yaşındaki Bándélé Londra’ya taşındı. 1991’de ilk romanı The Man Who Came in From the Back of Beyond yayımlandı, ardından The Sympathetic Undertaker: and Other Dreams yayımlandı ve Royal Court Tiyatrosu tarafından görevlendirildi. 1992’de yazarlığını sürdürmesi için Arts Council of Great Britain yazar bursuyla ödüllendirildi. Londra’da, Royal Court Tiyatrosu ve Royal Shakespeare Company (RSC) ile çalıştı, ayrıca radyo oyunları ve televizyon için senaryolar yazdı. Oyunları arasında, Rain, Marching for Fausa (1993), Resurrections in the Season of the Longest Drought (1994), 1994 Londra Yeni Oyunlar Festivali’nde En İyi Yeni Oyun seçilen Two Horsemen (1994); Death Catches the Hunter ve Me and the Boys (1995) yer almaktadır. Bándélé’nin romanları arasında The Man Who Came in from the Back of Beyond (1991), The Street (1999) ve Burma Boy (2007) bulunmaktadır. Bándélé, 2022 yılında Lagos, Nijerya’da hayatını kaybetti. Vefatından önce, 2023’te yayınlanması planlanan Yorùbá Boy Running (Àjàyí’nin Yolculuğu) romanı üzerine çalışıyordu.
